Δρ. Εμμανουήλ Γ. Χατζημανώλης

Χειρουργικές επεμβάσεις Ρινός - Παραρρινίων

Η μύτη είναι η αρχή του αναπνευστικού συστήματος. Επιτελεί σπουδαίες λειτουργίες: Φιλτράρει τον αέρα, τον θερμαίνει και τον υγραίνει με την βλέννα. Επίσης στη μύτη γίνεται η αισθητηριακή λειτουργία της όσφρησης. Γύρω από τη μύτη υπάρχουν οστικές κοιλότητες που επικοινωνούν με αυτήν και λέγονται παραρρίνιοι κόλποι. Αυτοί είναι τέσσερις ομάδες: Τα ιγμόρεια, οι ηθμοειδείς κυψέλες, οι μετωπιαίοι κόλποι και οι σφηνοειδείς κόλποι (βλέπε ανατομικά σχήματα).

Η μύτη και τα παραρρίνια προσβάλλονται από λοιμώξεις, αλλεργίες (με την δημιουργία πολυπόδων) και όγκους καλοήθεις και κακοήθεις. Οι παθήσεις αυτές μπορεί να επεκταθούν και να προσβάλλουν και τους παραρρινίους κόλπους και αντίστροφα. Η θεραπεία των νοσημάτων αυτών είναι συντηρητική σε πολλές περιπτώσεις, δηλαδή με φαρμακευτική αγωγή, αλλά πολλές φορές απαιτούν χειρουργική θεραπεία. Πρόκειται για λεπτές και δύσκολες χειρουργικές επεμβάσεις διότι η μύτη και τα παραρρίνια γειτονεύουν με τον εγκέφαλο προς τα επάνω και με τους οφθαλμικούς κόγχους στο πλάι.

Μαγνητική τομογραφία όγκου της μύτης που επεκτείνεται στους παρακείμενους παραρρινίους κόλπους.

Σήμερα οι εγχειρήσεις αυτές γίνονται χωρίς εξωτερική τομή με τη βοήθεια της ενδοσκοπικής χειρουργικής.

Τα ενδοσκόπια είναι καταπληκτικά όργανα με τα οποία μπορούμε να διεισδύσουμε στη μύτη και να την εξετάσουμε για καθαρά διαγνωστικούς σκοπούς. Μπορούμε όμως να τα χρησιμοποιούμε και στην ενδοσκοπική χειρουργική όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω. Με ειδικά εργαλεία και συσκευές είμαστε σε θέση να αφαιρέσουμε τον παθολογικό ιστό (πολύποδες – θηλώματα - καλοήθεις και κακοήθεις όγκους) και να παροχετεύσουμε υπάρχουσες φλεγμονώδεις επεξεργασίες.

Τέλος, με την βοήθεια της ενδοσκοπικής χειρουργικής μπορούμε να αντιμετωπίζουμε προβλήματα του δακρυϊκού ασκού (ασκορρινοστομία), να αποκαταστήσουμε τον εξόφθαλμο και να αποσυμπιέσουμε το οπτικό νεύρο σε περιπτώσεις αιματώματος της περιοχής.

Επίσης ενδοσκοπικά αντιμετωπίζονται και οι σπάνιες εκείνες περιπτώσεις όπου μια συγγενής ή μετατραυματική επικοινωνία του προσθίου κρανιακού βόθρου με τη ρινική κοιλότητα έχει σαν αποτέλεσμα την ροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού από τη μύτη με τον κίνδυνο της μηνιγγίτιδας (εγκεφαλονωτιαία ρινόρροια).

Οι συχνότερες όμως επεμβάσεις στη μύτη αφορούν τις καταστάσεις όπου ανατομικές ανωμαλίες προκαλούν έντονη δυσχέρεια της ρινικής αναπνοής. Τέτοιες είναι η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος και η υπερτροφία των ρινικών κογχών. Οι εγχειρήσεις αυτές σήμερα γίνονται με την χρήση σύγχρονων συσκευών που κάνουν τις επεμβάσεις αυτές ανώδυνες και με την δυνατόν λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Οι γάζες που κάποτε χρησιμοποιούντο για το μετεγχειρητικό πωματισμό της μύτης έχουν τώρα αντικατασταθεί με ειδικά διογκούμενα υλικά η αφαίρεση των οποίων είναι εύκολη και σχεδόν ανώδυνη. Οι επεμβάσεις αυτές μπορούν να συνδυαστούν και με παρεμβάσεις στον εξωτερικό σκελετό της μύτης όταν υπάρχουν μετατραυματικές ή συγγενείς δυσμορφίες (πλαστικές επεμβάσεις).

ΔΥΣΧΕΡΕΙΑ ΡΙΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ

Τι συμβαίνει τώρα όταν δεν είναι άνετη η ρινική αναπνοή. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να προκληθεί από μία μικρή μέχρι έντονη δυσφορία που υποχρεώνει τον ασθενή να καταφύγει στην χρήση αποσυμφορητικών σπρέυ.

διάφραγμα

Η δυσφορία μπορεί να συνοδεύεται από εκνευρισμό, αδυναμία συγκέντρωσης, κεφαλαλγίες, έντονο ροχαλητό και απνοϊκές κρίσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου. Στα μικρά παιδιά η κακή ρινική αναπνοή παρεμποδίζει την καλή οξυγόνωση των ιστών ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το αποτέλεσμα είναι διαταραχή της σωστής ανάπτυξης του παιδιού με δυσμορφίες στο πρόσωπο λόγω της διαρκούς στοματικής αναπνοής αλλά και δυσκολίες μάθησης λόγω αδυναμίας συγκέντρωσης και προσοχής στο σχολείο. Ιδιαίτερα στη περίπτωση νηπίων που κοιμούνται το μεγαλύτερο μέρος του 24ώρου καταλαβαίνουμε τί σημαίνει να υποξυγονώνονται όλο αυτό το διάστημα με τις ανάλογες επιπτώσεις στην ανάπτυξη τους.

Στους ενήλικες πέραν της δυσφορίας της αποφραγμένης μύτης και τις συνέπειες της στην απόδοση του στην εργασία, είναι σημαντικό να επισημάνουμε την επίδραση της και στη ποιότητα του ύπνου. Είναι γνωστή η συμβολή της κακής ρινικής αναπνοής στη γένεση του συνδρόμου των απνοιών κατά τη διάρκεια του ύπνου. Τα συμπτώματα είναι έντονο ροχαλητό, σταμάτημα της αναπνοής άλλοτε άλλης διάρκειας και συχνότητας με αποτέλεσμα τις συχνές αφυπνίσεις και την αδυναμία του πάσχοντα να παραμείνει στο στάδιο του βαθύ ύπνου που θα τον ξεκουράσει. Συνέπεια της κατάστασης αυτής είναι η έντονη ημερήσια υπνηλία , σύγχυση και αδυναμία συγκέντρωσης σε    βαρύτερες δε περιπτώσεις ανάπτυξη υπέρτασης, αρρυθμιών και σεξουαλικής ανεπάρκειας ιδίως στους άνδρες. Σε ακραίες και βαρύτατες περιπτώσεις έχουν περιγραφεί ακόμη και θάνατοι από ανακοπή στην διάρκεια του ύπνου .

ροχαλητό

Ο θάνατος οφείλεται στη παρατεταμένη άπνοια που δεν διακόπηκε από αφύπνιση του ατόμου , σε περιπτώσεις που το άτομο είχε κάνει κατάχρηση οινοπνεύματος ή ηρεμιστικών ουσιών προ του ύπνου. Βέβαια θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι στις βαρείες αυτές περιπτώσεις δεν ευθύνεται μόνο η δυσχέρεια της ρινικής αναπνοής , αλλά συντρέχουν και άλλοι λόγοι και κυρίως εξεσημασμένη παχυσαρκία ή σκελετικές ανωμαλίες στη περιοχή του στοματοφάρυγγα (ανωμαλία των γνάθων , υπερτροφία αμυγδαλών και αδενοειδών , μεγάλη γλώσσα , χαλαρή υπερώα και μεγάλη σταφυλή με χαλαρά και πτυχωτά τοιχώματα του λάρυγγα).

Ποιές είναι τώρα οι αιτίες που προκαλούν δυσχέρεια ή απόφραξη ρινικής αναπνοής ; Τα αίτια διακρίνονται στην εγκατάσταση ρινίτιδων , σε σκελετικές ανωμαλίες και σπανιότερα όγκους . Οι ρινίτιδες μπορεί να οφείλονται σε ιούς (κοινό κρυολόγημα)  ή σε μικρόβια. Συνήθως είναι παροδικές και δεν μας  απασχολούν ιδιαίτερα. Μπορεί να οφείλονται επίσης σε μία ευαισθησία του βλεννογόνου της μύτης ο οποίος πρήζεται και αποφράσει την αναπνευστική οδό άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα. Η κατάσταση αυτή λέγεται αγγειοκινητική ρινίτιδα και πυροδοτείται συνήθως από τις θερμοκρασιακές μεταβολές  και τις μεταβολές της υγρασίας του περιβάλλοντος. Με τα χρόνια μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη και μεγάλη υπερτροφία των ρινικών κογχών με αποτέλεσμα μόνιμη ρινική απόφραξη.

Βρέφος με υπερτοφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων

Η ως άνω κατάσταση επιδεινώνεται και από τη χρόνια χρήση αποσυμφορητικών φαρμάκων στην οποία οδηγούνται τα άτομα που πάσχουν προσπαθώντας να ανακουφιστούν από το βούλωμα της μύτης.

Άλλη αιτία στη κατηγορία αυτή είναι η αλλεργική ρινίτιδα . Ο αλλεργικός βλεννογόνος επηρεασμένος από αντιγόνα που συνήθως εμφανίζονται στην ατμόσφαιρα την άνοιξη και το φθινόπωρο ( γύρη λουλουδιών ) πρήζεται και αποφράσει την αναπνευστική οδό. Το οίδημα αυτό πολλές φορές εξελίσσεται στη δημιουργία πολυπόδων που πληρούν ασφυκτικά πολλές φορές την ρινική κοιλότητα αλλά και τις παραρρίνιες κοιλότητες.

μύτη

Τέλος οι σκελετικές ανωμαλίες σχετίζονται κυρίως με ανωμαλίες του ρινικού διαφράγματος. Ένα διάφραγμα που παρεκκλίνει από τη μέση γραμμή , πρέπει εδώ να σημειώσουμε , ότι δεν προκαλεί πάντα απόφραξη της αναπνοής. Επομένως δεν σημαίνει ότι πρέπει να χειρουργηθεί. Θα διορθώσουμε χειρουργικά ένα διάφραγμα που παρεκκλίνει από τη μέση γραμμή ακουμπώντας στο πλάγιο ρινικό τοίχωμα και αποφράσσει μόνιμα την αναπνοή. Επίσης μπορεί ταυτόχρονα και αυτό συμβαίνει τις περισσότερες φορές , να συνυπάρχει με υπερτροφία των ρινικών κογχών. Στις περιπτώσεις αυτές ακόμα και μία μέτρια σκολίωση μπορεί σε συνδυασμό με τις υπερμεγέθεις κόγχες να προκαλεί σοβαρή δυσχέρεια της ρινικής αναπνοής.

Κλείνοντας τις αιτίες της ρινικής απόφραξης  δεν θα πρέπει να παραλείψουμε και την πιθανότητα ανάπτυξης όγκου. Συνήθως πρόκειται για απόφραξη που εξελίσσεται ταχέως είναι συνήθως μονόπλευρη και συχνά συνοδεύεται από ρινορραγίες. Η εξέταση της μύτης με ενδοσκόπιο θα αποκαλύψει τον όγκο το είδος του οποίου θα προσδιορισθεί με βιοψία , ενώ το μέγεθος και οι σχέσεις του, με αξονική ή μαγνητική τομογραφία.

Αφού λοιπόν προσδιορισθεί η αιτία της ρινικής δυσχέρειας θα ακολουθήσει η θεραπεία . Στις φλεγμονώδεις και αλλεργικές παθήσεις χορηγούνται οι κατάλληλες φαρμακευτικές αγωγές. Οι πολύποδες αφαιρούνται χειρουργικά με την ενδοσκοπική μέθοδο, ενώ παράλληλα ο ασθενής υποβάλλεται σε αλλεργιολογικό έλεγχο ώστε να αντιμετωπισθεί η αλλεργία που μπορεί να πυροδοτήσει υποτροπή των πολυπόδων. Οι υπερτροφικές κόγχες συρρικνώνονται με τη χρήση συνηθέστερα ραδιοσυχνοτήτων. Η θεραπεία της σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος είναι πάντα χειρουργική. Συνήθως είναι απαραίτητο να συνδιασθεί με συρρίκνωση των κάτω ρινικών κογχών . Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην σωστή ένδειξη για εγχείρηση. Εκεί που γίνεται χειρουργική παρέμβαση χωρίς ισχυρή ένδειξη αντί να λύσουμε μπορεί να προσθέσουμε πρόβλημα.

Τελειώνοντας θα ήθελα και πάλι να τονίσω την ιδιαίτερη σημασία της σωστής ρινικής αναπνοής στην ποιότητα ζωής και καλής υγείας. Δεν θα πρέπει να συμβιβαζόμαστε με μία κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα από το φόβο μιας επέμβασης που είναι απλή , χωρίς επιπλοκές σοβαρές και προ πάντων χωρίς πόνο.

Αρχή της σελίδας